March 8, 2023

පෘථිවි වායුගෝලයෙන් කාබන් ඉවත් කරන, මිනිසුන්ගේ දැවැන්ත යන්ත්‍ර - (machines remove carbon)

 

දේශගුණික ව්‍යවසායකයෙකු වන Jan Wurzbacher විසින් මෙහෙයවන ලද Climeworks හි කණ්ඩායම විසින් අයිස්ලන්තයේ ඉදිකරන ලද ලොව ප්‍රථම මහා පරිමාණ සෘජු වායු ග්‍රහණය කිරීමේ සහ ගබඩා කිරීමේ බලාගාරය වන Enter Orca වසරකට කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ටොන් 4,000 ක් වාතයෙන් ඉවත් කිරීමට සමත් වේ.

ගෝලීය උණුසුම පාලනය කිරීම සඳහා පරිසර දූෂණය විශාල ලෙස අඩු කිරීම පළමු පියවරයි. ඊට පසු ඊළඟ පියවර: හැකි තරම් වාතයෙන් අතිරික්ත කාබන් ඩයොක්සයිඩ් අල්ලා ගෙන ආරක්ෂිතව ගබඩා කිරිම හෝ හිතකාරී දෙයකට හිතකර ආකාරයකට පරිවර්තනය කිරීම වේ. ඒ් සදහා අතිරික්ත කාබන් ඩයොක්සයිඩ් උගුලට හසු කර ගැනීමට ස්වභාවික හා තාක්ෂණික විසඳුම් නිර්මාණය කර භාවිතා කළ යුතුය. Jan Wurzbacher විසින් මෙහෙයවන ලද Climeworks හි කණ්ඩායම නිර්මාණය කළ Enter Orca එවැන්නකි.

පරිසරය රැකිම ගැන අප අසා ඇති උද්වේගකාරී විවිධාකාර කථා හෝ උද්ඝෝෂණ නොවන මෙවැනි ප්‍රායෝගික උත්සහයන් අප කොතරම් දුරට අසා තිබේද ? අගය කර තිබේද? පරිසරය රැකීම වෙනුවෙන් එලෙස කළ කටයුතු  සම්බන්ධව TED TALKS  (පැතිරවීමට සුදුසු අදහස්) හි Jan Wurzbacher ගේ දේශනයක් කෙටියෙන්.

හොඳයි අද මම ඇත්තටම සතුටු වෙනවා මම පසුගිය වසර 15ක් තිස්සේ වැඩ කරමින් සිටි දෙයක් ඔබ සමඟ බෙදා ගැනීමට ලැබීම ගැන. නමුත් වඩාත් වැදගත් දෙය නම්, එය ඉදිරි දශක කිහිපය තුළ පෘථිවිය වටා අපට සොයා ගත හැකි සමස්ත නව කර්මාන්තයක පළමු නිදර්ශකය බවට පත්විය හැකි වීම.

එය ස්මාට් ජංගම දුරකථනය වැනි දෙයක් ලෙස සිතන්න. තවමත් තරමක් අවුල් සහගත සහ තරමක් මිල අධික, නමුත් පරිවර්තනීය තාක්ෂණයෙන් ස්මාර්ට්ෆෝන් අප සන්නිවේදනය කරන ආකාරය වෙනස් කර තිබේ. එලෙසම Orca  ට ගෝලීය උණුසුම සමඟ කටයුතු කරන ආකාරය වෙනස් කළ හැකි යැයි මම බලාපොරොත්තු වෙමි. Orca ලොව පුරා ඇති පළමු වාණිජ සෘජු වාතය අල්ලා ගැනීමේ සහ ගබඩා කිරීමේ බලාගාරයයි. එය පරිසර වාතයෙන් CO2 නිස්සාරණය කරන කාර්මික කම්හලකි. අපි දැන් වසරකට වැඩි කාලයක් ක්‍රියා කර ඇත. Orca හදන්න ඩොලර් මිලියන 10කට වඩා වැය වෙනවා. එහි මොඩියුල, අපි CO2 එකතු කරන්නන් ලෙස හඳුන්වන පෙට්ටි අට, ඒවා නිර්මාණය කර ඇත්තේ දිනකට වාතයෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ටොන් 10 කට වඩා ටිකක් නිස්සාරණය කිරීමට ය. එය තරමක් මිල අධික බව පෙනේ. කෙසේ වෙතත්, පිරිවැය ගැන සිතන විට, අපට මිලදී ගත නොහැකි එක් දෙයක් තිබේ, එය කාලයයි. ඊළඟ පියවර, තාක්‍ෂණය වැඩිදියුණු කරමින්, එය ධාරිතාව ටොන් 10 සිට සිය ගණන් ... මිලියන දක්වා ඉහළ නංවයි. අපි ඉදිරියට යන විට සහ පරිමාණය කරන විට, සෑම නව කම්හලක් සමඟම අන්තර්ජාලය හරහා, අපගේ කාර්යක්ෂමතාව ඉහළ යන අතර අපගේ පිරිවැය අඩු වනු ඇත.

Orca සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, අපි වාතය ඇද ගැනීමට පංකා සවි කර ඇත. ඇතුළත sorbent ලෙස හඳුන්වන, අධික සිදුරු සහිත පෙරහන් ද්‍රව්‍යයකි. එය හරහා වාතය ඇද ගන්නා විට, CO2 මෙම ද්‍රව්‍යයේ මතුපිටට බැදේ. එය ජලය උරා ගන්නා ස්පොන්ජියක් ලෙස සිතන්න. CO2 පිරවෙන (සංතෘප්ත) තෙක් උරා ගැනීම සිදුවේ. එවිට මොඩියුල වසා, සෙල්සියස් අංශක 100 දක්වා රත් කර, ඒවායින් සාන්ද්‍රිත CO2 නිස්සාරණය කර ගනියි. අවශ්‍ය ප්‍රධාන බලශක්ති ආදානය වන්නේ සෙල්සියස් අංශක 100 ක පමණ අඩු උෂ්ණත්ව තාපයයි. එය සම්පූර්ණයෙන්ම පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් බලගැන්වේ.

දැන් බැලූ බැල්මට එය තරමක් පහසු බව පෙනේ, ඇත්ත වශයෙන්ම, එය පිටුපස ඇති ක්‍රියාවලිය තරමක් සරල ය. කෙසේ වෙතත්, එය ක්‍ෂේත්‍රය තුළ යථාර්ථයක් බවට පත් කිරීමේදී, අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වන, 24/7, විශ්වාසදායක බලාගාරයක් තිබීම අභියෝගාත්මක වේ.වාතයෙන් CO2 ග්‍රහණය කර ඉවත් කිරීමද අභියෝගයක් වේ. වාතයේ CO2 ගොඩක් නොමැත. වාතයේ ඇති අණු 2500 න් එක් අණුවක් CO2 වේ. එයින් අදහස් වන්නේ වාතයෙන් CO2 ටොන් එකක් පමණක් ලබා ගැනීමට,  වාතය ඝන මීටර් මිලියන දෙකක් (ඔලිම්පික් පිහිනුම් තටාක 800ක් ) පමණ පෙරීමට අවශ්‍යය. ඒ වගේම CO2 ටොන් එකක් පමණ වාතයෙන් පිටතට ගැනීමට එම පෙරහන ඇතුල්වීම හරහා තල්ලු කළ යුතු වාතයේ ප්‍රමාණය කිලෝමීටර 2,000 ක් මෙන් දිගය.තවත් අභියෝගයක් නම්, හොඳම sorbent ද්‍රව්‍ය සොයා ගැනීම අපහසු වීමයි. රෙදි සෝදන යන්ත්‍රයක් නොමැති නම් ඔබ ඔබේ රෙදි සෝදනවා වැනි පළමු sorbents අපගේම දෑතින් නිෂ්පාදනය කළෙමු. මුල් දිනවල ක්ලයිම්වර්ක්ස් හි සම නිර්මාතෘවරුන් වන ක්‍රිස්ටෝෆ් සහ මම ඒ සඳහා ක්‍රියා කළෙමු. අපි පසුගිය වසර 10 තුළ sorbent සාම්පල සිය ගණනක් නිෂ්පාදනය කළා වගේම බොහෝ sorbent විනාශ කලා

දැන් අපි ආපසු ගොස් විශාල පින්තූරය දෙස බලමු. දේශගුණික විපර්යාසයන්ට එරෙහි අපගේ සමස්ත සටන සදහා, ප්‍රථමයෙන් සහ ප්‍රධාන වශයෙන්, ප්‍රායෝගිකව කළ යුතු වැදගත්ම දෙය නම්, හරිතාගාර වායු විමෝචනය දැඩි ලෙස අඩු කිරීමයි. දෙවන පියවරේදී, අප සැමට වායුගෝලයෙන් CO2 නිස්සාරණය කිරීමේ සහ ඉවත් කිරීමේ ධාරිතාව ඉහළ නැංවීමට හැකි වීම වැදගත් වනු ඇත. එසේ නොමැතිව අපගේ දේශගුණික විපත්තිවලින් සිදුවන අතිවිශාල ජීවිත හා දේපල හානි අඩුකර ගැනීමට, අපට අවස්ථාවක් නොලැබෙනු ඇත.

අන්තර්ජාලය ඇසුරෙන් සකස් කළේ

ඩී.හර්ෂ ලංකේශ්වර


0 comments:

Post a Comment