කෘතිම බුද්ධියේ ඇදහිය නොහැකි ව්‍යාජ නිර්මාණ (incredible deep fakes from AI )

කෘතිම බුද්ධිය හෙවත් AI විසින් උත්පාදනය කරන ලද මාධ්‍ය, හරියටම සැබෑ ලෝකය මෙන් පෙනෙන සහ ඇසෙන නිසා ඒවා ඉක්මනින් අපගේ ජීවිතවලට කාවදිනු ඇත. ඒ සඳහා අප සූදානම් විය යුත්තේ කෙසේද? යන්න පිළිබදව, AI සංවර්ධක ටොම් ග්‍රැහැම්, TED (පැතිරවීමට යෝග්‍ය අදහස්) වේදිකාවේ සිට සජීවීව -- තත්‍ය කාලීන මුහුණු හුවමාරු කිරීම් සහ කටහඬ ක්ලෝන කිරීම ඇතුළුව -- නවීනතම උදාහරණ නිරූපණය කරමින් වේගයෙන් දියුණු වන මෙම තාක්ෂණයේ අසාමාන්‍ය බලය ගැන සාකච්ඡා කරයි. TED හි ප්‍රධානී ක්‍රිස් ඇන්ඩර්සන් සමඟ සංවාදයකදී, ග්‍රැහැම් මෙම අධි යථාර්ථවාදී අන්තර්ගතයේ (බොහෝ විට deepfake/"ඩීප්ෆේක්" / අධි ව්‍යාජ ලෙසින් හඳුන්වනු ලබන) නිර්මාණාත්මක හැකියාව සොයා බලයි.  

 

AI භාවිතා කරන්නේ කළ නොහැකි දේ කිරීමටය ලෙස සටහන් තබන නීතීඥයෙකු වන ටොම් ග්‍රැහැම් යනු Metaphysic හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී සහ සම නිර්මාතෘවරයා වේ. Metaphysic යනු අධි යථාර්ථවාදී අන්තර්ගතයන් සහ අවතාර නිර්මාණය කිරීමට හැකියාව සහිත AI මෙවලම් භාවිතා කරන පුරෝගාමී උත්පාදක AI වේදිකාවකි. AI සහ ජෛවමිතික දත්ත භාවිතයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම තාක්‍ෂණයෙන් ජනනය කරන ලද, අධිසැබෑ අවතාර එනම් සාමාන්‍ය පුද්ගලයින් ඇතුඵ එල්විස් ප්‍රෙස්ලි වැනි තරු හෝ මියගිය ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් නැවත නැඟිටුවන ඡායාරූප යථාර්ථවාදී වීඩියෝ ඔවුන් නිර්මාණය කරයි. Harvard Law School හි අන්තර්ජාල සහ සමාජ ගැටළු පිළිබඳව පර්යේෂණ කළ ටොම් ග්‍රැහැම්, යථාර්ථයෙන් වෙන් කොට හඳුනාගත නොහැකි සබැඳි ලෝක සහ අනන්‍යතා ගොඩනැගීමේදී, පුද්ගල සවිබල ගැන්වීමේ ආචාර ධර්ම සහ ප්‍රශ්න කේන්ද්‍රීයව පවතින බව සහතික කිරීමට අවශ්‍යය බව සදහන් කරයි.

https://www.youtube.com/shorts/PQlS5MjNyh0?t=37&feature=share

ඔහු නිර්මාණය කළ Tom Cruise අනුකරණ වීඩියෝව පළමුව ඉදිරිපත් කරයි. එය සත්‍ය වශයෙන්ම Tom Cruise රගපාන්නක් ලෙස දිස්වේ. අවතාරය සත්‍යයට එතරම් සමීප බැවින් TED ප්‍රධානි එවැනි නිර්මාණයක් කළේ කෙසේදැයි විමසයි. මෙම කථාව

https://www.ted.com/talks/tom_graham_the_incredible_creativity_of_deepfakes_and_the_worrying_future_of_ai/transcript?user_email_address=b087cc9bf102ebce52ec06031e411ec9 වලින් නරඹන්න. එහි කෙටි ඉදිරිපත් කිරීමකි මේ.

ග්‍රැහැම් ගේ පිළිතුර - “ඇත්ත වශයෙන්ම පාරභෞතිකයේ දී, අපි කෘත්‍රිමව ජනනය කරන ලද අන්තර්ගතයන් සැබෑ ලෙසම පෙනෙන සහ හැඟෙන පරිදි නිර්මාණය කිරීම විශේෂත්වයකි. ඒ නිසා අපි යම් ආකාරයක සැබෑ ලෝක දත්ත ලබා ගනිමු. අපි මෙම ස්නායු දැල් පුහුණු කරමු. ඒ්වගේම VFX හෝ CGI වලට වඩා නිවැරදිව, ඇත්ත වශයෙන්ම ස්වභාවිකව පෙනෙන සහ දැනෙන ලෙස අන්තර්ගතය නිර්මාණය කළ හැකිය. පුද්ගලයෙකුගේ ස්වාභාවික ක්‍රියාකාරිත්වය සහ මුහුණත ඉහළට යන ආකාරයේ AI පෙළඹවීමක් ඇති බවට  කදිම උදාහරණයකි.”

ඔහුගේ දෙවෙනි නිර්මාණය ඉදිරිපත් කර එමගින් නිර්මාණය කළ දේ ගැන මෙසේ විස්තර කරයි.

“ඔබ එහි දකින්නේ ඇත්තටම ස්පාඤ්ඤ භාෂාව ගායනා කරන කාන්තාවකගේ සහ "Wake Me Up"ගීතය ගායනා කරන Aloe Blac ගේ ගායන කටහඬයි. ඔහු ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් ගායනා නොකරන නිසා අපි ඇයගේ කටහඬ ඔහුගේ මුහුණට ප්‍රවාහනය කළා. ඊට පස්සේ එකපාරටම අපි ආයෙත් එයාගේ කටහඬට එයාගේ කටහඬ ප්‍රවාහනය කළා. එබැවින් අනාගතයේදී ඕනෑම කෙනෙකුට ඕනෑම භාෂාවක් කතා කිරීමට හැකි වනු ඇත. එය සම්පූර්ණයෙන්ම ස්වාභාවික ලෙස පෙනෙනු ඇත. තවද මෙම අන්තර්ගතය නිර්මාණය කිරීමට වඩ වඩාත් පහසු වෙමින් පවතින අතර, අවසානයේදී එමගින් අන්තර්ජාලයේ අපගේම අන්තර්ගතයේ ප්‍රධාන චරිත වීමට අප සියලු දෙනාටම හැකිවනු ඇත.”

ඉදිරිපත් කළ වාර්තා දෙකම පෙර පටිගත කළ ඒ්වා නිසා නව තාක්ෂණයේ සත්‍යතාව තහවුරු කිරීමට සජීවීව එවැනි නිර්මාණයක් කරන ලෙසට Ted ප්‍රධානි, ග්‍රැහැම්ට අභියෝග කරයි. “තිරයේ කෙළින්ම ඔබේ වීඩියෝව තියෙනවා. එම විඩියෝවට ඔබට කළ හැකි පුදුම සහගත දෙයක් අපට පෙන්වන්න ”

ඒ් අනුව ග්‍රැහැම්‍ ඒ් මොහොතේ වේදිකාවේ සිට කරන ප්‍රකාශයන් ඒ් මොහොතේම වෙනත් ඉරියව් වලින් වෙනත් කටහඩකින් තිරයේ දිස් වේ. එපමණක් නොවේ ඉදිරි අසුනේ සිට පුද්ගලයෙක් අදහස් පලකරන විට එම මොහොතේම ඔහුගේ මුහුණේ ඉරියව් මෙන්ම කටහඩද වෙනස් කරමින් තිරයේ දිස්වේ.

මෙලෙස සජීවීව කරන ව්‍යාජ ඉදිරිපත් කිරීම් සභාව කළඹවන සුලු විය. ඔබ සිටින තැන සිටින මොහොතේ කරන කියන දේ ඒ් මොහොතේදීීම එතැනදීම වෙනත් ලෙස ප්‍රසිද්ධියේ ඉදිරිපත් කිරීමට හැකි කෘතිම බුද්ධියේ හැකියාව නිසා අනාගතය එකවරම අමුතු හා පුදුම සහගත වනු ඇත. එම තාක්ෂණයේ අාශ්චර්ය හා භියකරු බව මෙන්ම එයින් ආරක්ෂාව සලසා ගන්නා ආකාරය පිළිබදව ග්‍රැහැම් මෙසේ සදහන් කරයි.

“අපට ලොව පුරා පන්තිකාමර දහස් ගණනක විවිධ භාෂාවලින් උගන්වන ප්‍රබෝධමත් ගුරුවරයෙකු සිටිය හැකිය. ලෝකයේ සෑම භාෂාවක්ම එකම වේලාවක කතා කරන අතර සිසුන්ට zoom ක්‍රමය ඉක්මවා යන ආකාරයෙන් එකිනෙකා සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කළ හැකිය. සැබෑ සංස්කෘතික හුවමාරුවක්, සැබෑ සමාජගතවීමක් විය හැකියි. මෙතනින් එහාට අපිට කරන්න පුළුවන් ගොඩක් දේවල් තියෙනවා. මම අද ගොඩක් වයසින් සිටින මගේ ආච්චිලා සීයලාගෙන් දත්ත එකතු කළහොත්, අනාගතයේදී ඔවුන් මියගිය පසු මට ඔවුන් (අවතාරය) සමඟ අත්දැකීම් නැවත ලබා ගැනීමට සහ ඔවුන් සමඟ සන්නිවේදනය කිරීමට හැකි වනු ඇත. එය මා කවුරුන්ද යන්න, ඔවුන් සමඟ මගේ සම්බන්ධතාවය සැකසීමට මට උපකාරී වනු ඇත. එවැනි ආකාරයේ, විසංයෝජනය කරන මිනිස් අත්දැකීම් පිළිබඳ අදහස, එය සිදුවන්නේ කොතැනින්ද සහ එය සිදුවන මොහොතේ සිට, අපට හැකි යැයි මම සිතමි.

මා හෝ අප ඔ්නෑම කෙනෙක් විවිධ අපවාදාත්මක ක්‍රියාවන්ට සම්බන්ධ කර ප්‍රචාරය කිරීමට හැක. එබැවින්, නව අයිතිවාසිකම් ඇති කිරීම සඳහා අපට කුමක් කළ හැකි දැයි බැලීමට මම සාම්ප්‍රදායික, වර්තමාන නීතිමය ආයතන දෙස බැලුවෙමි. ඒ නිසා මම මගේම photorealistic avatar එකක් නිර්මාණය කර, එය US Copyright Office වෙත ඉදිරිපත් කළේ ඔවුන් එහි මගේ ප්‍රකාශන හිමිකම ලියාපදිංචි කරන්නේ දැයි බැලීමට, සහ මගේ ප්‍රකාශන හිමිකම් වීඩියෝව දිස් වූ ආකාරය මෙයයි. (විඩියෝව ඉදිරිපත් කරයි. වත්මන් හැදුනුම්පතේ ඡායාරූපය, අංකය ... ඉදිරිපත් කරන ආකාරයක්) එවිට උදාහරණයක් ලෙස, ඔබේ අනුමැතියකින් තොරව YouTube හි වීඩියෝවක් වෛරස් වුවහොත්, මෙයට ආපසු යන සබැඳියක් නිසා ඔබට එය ඉවත් කළ හැකිය. අදාල වැරදිකරුවන් නීතියට යටත් කළ හැක. එහෙත් මේ මොහොකේ මගේ ආයතනය තහනම් කර කිසිවක් කළ නොහැක. මක්නිසාදයත් මේ දැනුම දැන් ව්‍යාප්තව පවතී. කවුරු කෙසේ භාවිතා කරයිද සහතික කළ නොහැක.

මේකේ අනිවාර්යෙන්ම භයානක අංගයක් තියෙනවා? ඊට පස්සේ ඔයා එතනින් එහාට ගිහින් බඩගාන ගතිය පහව යනවා, මාධ්‍යය පහව යනවා, එහි අන්තර්ගතය සහ සම්බන්ධය තමයි තියෙන්නේ.”

TED අන්තර්ජාලය ඇසුරෙන් හර්ෂ

Read More

hot sun, cool space?

 සූර්යයා උණුසුම් නම් සූර්යා හා පෘථිවිය අතර පිහිටි අවකාශය සීතල වන්නේ ඇයි? 

අවකාශය කෙතරම් සීතලද? සහ සූර්යයා කෙතරම් උණුසුම්ද? සූර්යයා උණුසුම් නම් සූර්යා හා පෘථිවිය අතර පිහිටි අවකාශය සීතල වන්නේ ඇයි? අපගේ මෘදු වාසස්ථානය වූ පෘථිවිය මෙන් නොව, අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය ආන්තික උෂ්ණත්ව වලින් පිරී ඇත. වායු හා ගින්දර බෝලස් වලින් සමන්විත සූර්යයා ගේ හරයේ උෂ්ණත්වය ෆැරන්හයිට් අංශක මිලියන 27 ක් සහ එහි මතුපිට අංශක 10,000 ක් පමණ වේ. පෘථිවි වායුගෝලයෙන් ගැලවීමට ප්‍රමාණවත් තරම් දුර ගිය පසු අභ්‍යවකාශයේ (cosmic පසුබිමේ) උෂ්ණත්වය සෘණ 455 F ක් පමණ වන දැඩි සීතලක් වේ.

තවද අපගේ මන්දාකිණි අසල්වැසි ප්‍රදේශයේ එක් කොටසක් වියළී යන විට තවත් කොටසක්  ශීත කළ හැක්කේ කෙසේද? විද්වතුන්ට මෙම පරස්පරය බොහෝ කාලයක සිට තිබූ ප්‍රහේලිකාවක් වීය.

මේ සදහා සාධාරණ පැහැදිලි කිරීමක් තිබේ. තාපය විශ්වය හරහා (cosmos) විකිරණ තරංග ලෙස ගමන් කරයි. ඒ්වා උණුසුම් වස්තූන් සිට සිසිල් ඒවා වෙත සංක්‍රමණය වන අධෝරක්ත ශක්ති තරංග වේ. විකිරණ තරංග සමඟ සම්බන්ධ වන අණු උද්දීපනය වන නිසා, ඒවා රත් වීම සිදු වේ. සූර්යයාගේ සිට පෘථිවියට තාපය ගමන් කරන්නේ මේ ආකාරයටයි, නමුත් විශේෂත්වය නම් විකිරණ රත් කරන්නේ ඒ්වා ගමන් කරන මාර්ගයේ පිහිටි අණු සහ පදාර්ථ පමණක් වීමයි. අනෙක් සියල්ල සිසිල්ව පවතී. නාසා ආයතනයට අනුව බුධ ග්‍රහලෝකයේ රාත්‍රී කාලයේ උෂ්ණත්වය විකිරණයට නිරාවරණය වන දිවා පැත්තට වඩා ෆැරන්හයිට් අංශක 1,000 අඩු විය හැක.

පෘථිවිය හා සසඳන්න, ඔබ සෙවණෙහි සිටියත් ඔබ අවට වාතය උණුසුම්ව පවතින අතර සමහර කාලවලදී රාත්‍රියේ අඳුරේ පවා අවට වාතය උණුසුම්ව පවතී. ඊට හේතුව අපගේ සුන්දර නිල් ග්‍රහලෝකය පුරා තාපය ගමන් කරන්නේ එක් ක්‍රමයක් වෙනුවට ක්‍රම තුනකිනි.ඒ්වා නම් සන්නයනය, සංවහනය සහ විකිරණය. සූර්ය කිරණ අපගේ වායුගෝලයේ ඇති අණු වලට පහර දී උණුසුම් කරන විට, ඔවුන් එම අමතර ශක්තිය ඔවුන් වටා ඇති අණු වෙත ලබා දෙයි. එම අණු පසුව ඔවුන්ගේම අසල්වැසියන් සමඟ ගැටී උණුසුම් කරයි. අණුවක සිට අණුව දක්වා මෙම තාප හුවමාරුව සන්නායකතාවය ලෙස හැඳින්වේ, එය සූර්යයාගේ මාර්ගයෙන් පිටත ප්‍රදේශ උණුසුම් කරන දාම ප්‍රතික්‍රියාවකි.

එසේ වුවද, අවකාශය යනු රික්තයකි .එනම් එය මූලික වශයෙන් හිස් ප්‍රදේශයකි. තවද අභ්‍යවකාශයේ ඇති වායු අණු නිරන්තරයෙන් එකිනෙක ගැටීමට නොහැකි තරම් කුඩා වන අතර දුරින් පවතී. එබැවින් සූර්යයා අධෝරක්ත තරංග මගින් ඒවා රත් කරන විට පවා එම තාපය සන්නයනය ක්‍රමය හරහා තාපය හුවමාරු නොවේ. ඒ හා සමානව, සංවහනය යනු ගුරුත්වාකර්ෂණය ඉදිරියේ සිදුවන තාප හුවමාරු ආකාරයක් වන අතර පෘථිවිය පුරා උණුසුම විසුරුවා හැරීමේදී එය වැදගත් වේ. නමුත් ශුන්‍ය  ගුරුත්වාකර්ෂණ  අවකාශයේ එයද ක්‍රියාත්මක නොවේ.

NASA හි DART ව්‍යාපෘතියේ තාප ඉංජිනේරුවරියක් වන Elisabeth Abel අභ්‍යවකාශය හරහා දිගු කාලීන ගමන් සඳහා වාහන සහ උපාංග සූදානම් කරන විට මේ දේවල් ගැන අවබෝධයෙන් කටයුතු කළ යුතුය. මෙය විශේෂයෙන්ම සත්‍ය වන්නේ ඇය Parker Solar Probe හි වැඩ කරන විට බව ඇය පැවසුවාය.

Parker Solar Probe (පාකර් සෝලා ප්‍රොබ්) යනු නාසා හි සූර්යයා අධ්‍යයනය කිරීමේ මෙහෙයුමේ කොටසකි. එය corona ලෙස හඳුන්වන තාරකාවේ වායුගෝලයේ පිටතම ස්ථරයේ දත්ත රැස් කරයි. 2021 අප්‍රේල් මාසයේදී, ගවේෂණ යානයක් inferno (ඉන්ෆර්නෝ/දැඩි උෂ්ණත්වය/අපාය) සිට සැතපුම් මිලියන 6.5 ක් දක්වා ළඟා විය, එය මෙතෙක් සූර්යයාට ආසන්නතම වූ අභ්‍යවකාශ යානය විය. පරීක්ෂණයේ එක් පැත්තක ප්‍රක්ෂේපණය කර ඇති තාප ආවරණ මෙය සිදු කිරිමේ හැකියාව ඇති කරන ලදි.

“එම තාප පලිහෙහි කාර්යය වන්නේ සූර්ය විකිරණ කිසිවක් අභ්‍යවකාශ යානයට ස්පර්ශ නොවන බවට වග බලා ගැනීමයි” යනුවෙන් ආබෙල් පවසයි. එබැවින්, තාප පලිහ අපගේ ධාරක තාරකාවේ අධික තාපය (අංශක 250 ක් පමණ) අත්විඳින අතර, අභ්‍යවකාශ යානය වඩාත් සීතලයි එනම් අංශක සෘණ 238 ක් පමණ යයි ඇය පැවසුවාය.

නාසා ආයතන‌යේ DART ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රධාන තාප ඉංජිනේරුවරිය ලෙස Abel, කුඩා අභ්‍යවකාශ යානයක් ග‍්‍රහකයක් සමඟ ගැටී එහි ගමන් මාර්ගය වෙනස් කිරීමට නිර්මාණය කර ඇත. ඇය ගැඹුරු අවකාශයේ උෂ්ණත්වය කළමනාකරණය කිරීමට ප්‍රායෝගික පියවර ගනී. හිම මෙන් සීතල සහ සූර්යයාගේ තාපාංක තාපය අතර විශාල උෂ්ණත්වයේ වෙනස් වීම්, අද්විතීය අභියෝග මතු කරයි. අභ්‍යවකාශ යානයේ සමහර කොටස් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් සිසිල්ව තබා ගැනීම අවශ්‍ය වූ අතර අභ්‍යවකාශ යානයේ ඉතිරි කොටස් ක්‍රියා කිරීමට තරම් උණුසුම්ව තබා ගැනීමට තාපන මූලද්‍රව්‍ය අවශ්‍ය විය.

අංශක සිය ගණනක උෂ්ණත්ව මාරුවීම් සඳහා සූදානම් වීම ඉතා අපහසු ලෙස පෙනෙන්නට පුළුවන, නමුත් අභ්‍යවකාශය යනු එවැන්නකි. සැබෑ අපූර්වත්වය වන්නේ පෘථිවියයි: අධික සීතල සහ ගිනියම් උණුසුම මධ්‍යයේ, අපගේ වායුගෝලය, අප වටපිටාව පුදුම සහගත ලෙස මෘදුව තබා ගනී.

Read More

තරංගයක් සහ අංශුවක් ලෙස වූ ආලෝකයේ පළමු ඡායාරූපය.- (light as wave & particle)

 

ආලෝකයට අංශුවක් සහ තරංගයක් ලෙස හැසිරිය හැකි බව විද්‍යාඥයෝ බොහෝ කලක සිට දැන සිටියෝය. 1909 දී ප්‍රථම වරට අයින්ස්ටයින් එ් පිළිබද අනාවැකි පළ කළේය. නමුත් කිසිදු අත්හදා බැලීමකින් අංශුවක් සහ තරංගයක් යන දෙකම එකවර සම්බන්ධ වූ ආලෝකය පෙන්වීමට නොහැකි විය. ස්විට්සර්ලන්තයේ École Polytechnique Fédérale de Lausanne හි පර්යේෂකයන් විසින් තරංගයක් සහ අංශුවක් ලෙස ආලෝකයේ පළමු ඡායාරූපය ලබාගෙන ඇත. ආලෝකයේ චලනය අල්ලා ගැනීම සඳහා ඉලෙක්ට්රෝන භාවිතා කරන නව පර්යේෂණාත්මක තාක්ෂණයක් මේ සදහා යොදා ගෙන තිබේ. මෙම නව තාක්ෂණය සම්බන්ධ එළිදරව්ව Nature Communications සඟරාවේ පළ විය.

පර්යේෂකයන් ලේසර් ස්පන්දන කදම්බයක් නැනෝ වයරයකට  වේගයෙන් විදින ලදි. ලෝහය දිගේ ආලෝකයේ තරංග ආයාම විවිධ දිශාවන් දෙකකින් ගමන් කළේය. තරංග එකිනෙක ගැටෙන විට, ඒවා නිශ්චල රැල්ලක් මෙන් දිස් විය,ඒලෙසම එය අංශුවකි. එම සංසිද්ධිය මෙම ඡායාරූපයෙන් පෙනේ

තරංග චලනය වන ආකාරය බැලීමට, පර්යේෂකයන් නැනෝ වයරය වෙත ඉලෙක්ට්‍රෝන කදම්භයක් විදීම, ජලය ගලන අයුරු නිරීක්ෂණයට ගඟකට සායම් දැමීම වැනි ය. ආලෝක තරංගයේ අංශු එහි ඉලෙක්ට්රෝන චලනය වන වේගය වෙනස් කළේය. එමගින් පර්යේෂකයන්ට තරංග ආකාරයට වූ රූපයක් ග්‍රහණය කර ගැනීමට හැකි විය.

"මෙම අත්හදා බැලීම පෙන්නුම් කරන්නේ, ප්‍රථම වතාවට, අපට ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍ර විද්‍යාව - සහ එහි පරස්පර ස්වභාවය - සෘජුවම දර්ශනය කළ හැකි බව," යැයි අධ්‍යයනයේ කතුවරයෙකු වන Fabrizio Carbone මාධ්‍ය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පැවසීය. ආලෝකයේ ක්‍රියාකාරීත්වයන් ක්වොන්ටම් පරිඝනක ක්ෂේත්‍රය ආරම්භ කළ හැකි ආකාරය පිළිබඳ වඩා හොඳ අවබෝධයක් ලබා ගැනීම Fabrizio ගේ  බලාපොරොත්තු වයි.

Read More

ඔබගේ දුරකථනය කේස් එක තුල තිබියදී ආරෝපණය කිරීම නුසුදුසුද ?- (Charging mobile)

දුරකථනයට නිදහස්ව ආරෝපණය වීමට ඉඩ දීමෙන් ඔබේ දුරකථනයට මඳක් හුස්ම ගැනීමට ඉඩ සැලසිය හැකිය. ඔබගේ දුරකථනය කේස් එක තුල තිබියදී ආරෝපණය නොකිරීමට ප්‍රධාන හේතුව උෂ්ණත්වයයි. දුරකථනයේ බැටරිය තාපයට වෛර කරයි.

බොහෝ ස්මාර්ට්ෆෝන් ලිතියම්-අයන බැටරි මගින් බල ගැන්වේ. ඔබ ඔබේ දුරකථනය කුමන ආකාරයකට ආරෝපණය කළත් කාලයත් සමඟ බැටරිය ක්‍රමයෙන් පිරිහෙනු ඇත. මක්නිසාද යත් ඉලෙක්ට්‍රෝඩ අතර ආරෝපණ වාහක මාරු වීම මගින් ඒවා ක්‍රියා කරන නිසා සංඝටක කොටස් වලට හානි සිදුවේ. කාලයත් සමග ඒවායේ කාර්යක්ෂමතාවය අඩුවේ. Garfield දුරකථන බොහෝ විට වෙනත් ආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක වේ.

ඔබගේ දුරකථනය දිගු වේලාවක් ආරෝපණය කිරීම හෝ එය බිංදුවට යාමට ඉඩ දීම සහ මුල සිට ආරෝපණය කිරීම මගින් ඉලෙක්ට්‍රෝඩවලට වැඩි ආතතියක් ඇති වේ. එවිට ඔබගේ ස්මාර්ට් ජංගම දුරකතනයේ බැටරියේ ආයු කාලය කෙටි වේ. කෙසේ වෙතත්, බැටරිය අධික ලෙස රත් වීමට ඉඩ දීම බැටරියක් විනාශ වීමට වඩා වැඩි අවස්ථාවක් උදා කරයි.

 

Apple දුරකථන පිළිබද වෙබ් අඩවි වල ඔවුන් අනතුරු අඟවන්නේ "ඉතා උණුසුම් තත්වයේදී iOS හෝ iPadOS උපාංගයක් භාවිතා කිරීමෙන් බැටරි ආයු කාලය ස්ථිරවම කෙටි වන බවයි. නවතා ඇති මෝටර් රථවල උෂ්ණත්වය බැටරියට හිතකර සුදුසු පරාසය ඉක්මවිය හැකි බැවින් ඔබේ දුරකථනය මෝටර් රථයේ අමතක කිරීම සුදුසු නොවේ. එනම් පරිසර උෂ්ණත්වය 0º සහ 35ºC (32º සිට 95ºF) අතර වීම iOS සහ iPadOS උපාංග වලට වඩා හිතකර වේ. අඩු හෝ ඉහළ උෂ්ණත්ව තත්ත්වයන් තුළදී එහි උෂ්ණත්වය නියාමනය කිරීම සඳහා එහි හැසිරීම වෙනස් වීම සිදුවිය හැක.

මෙය දුරකථන ආවරණවලට සම්බන්ධ වන්නේ ස්මාර්ට්ෆෝන් කේස් (ආවරණ) වල ඇතැම් විලාසිතා මගින් ආරෝපණය කිරීමේදී දුරකථනයද, බැටරියද උණුසුම් විය හැකි නිසාය. ඔබගේ දුරකථනය ආරෝපණය කිරීමෙන් පසු එය සැළකිය යුතු ලෙස උණුසුම් වන බව ඔබට දැනෙනවා නම්, බැටරි ධාරිතාවයට හානි කරමින් එය අධික ලෙස රත් වන බවට සලකුණක් විය හැකිය.

ඔබේ දුරකථනය කොතරම් පරිපූර්ණ ලෙස ආරෝපණය කළත්, කාලයත් සමඟ බැටරිය, එහි ක්‍රියාකාරීත්වයේ යම් ප්‍රමාණයකින් අනිවාර්යයෙන්ම නැති වී යාම දැනට පවතින ස්මාර්ට්ෆෝන් තාක්ෂණයන්හි දුර්වලතාවයකි. කෙසේ වෙතත්, එයින් ආරක්ෂාවීමට ඔබට ගත හැකි පියවර තිබේ.

ආරම්භයක් ලෙස ආරෝපණය කිරීමේදී ඔබගේ දුරකථනයේ පෙට්ටිය (කේස් /ආවරණය) ඉවත් කිරීම සුදුසුය. බැටරියේ ඉලෙක්ට්‍රෝඩවලට වැඩි ආතතියක් ඇති කළ හැකි බැවින් එක රැයකින් ආරෝපණය කිරීමෙන් වැළකී සිටීය යුතුය. හොඳම බැටරි ආයු කාලය සඳහා ඔබේ ආරෝපණ ප්‍රතිශතය සියයට 30 ත් 70 ත් අතර තබා ගැනීමට ඉලක්ක කිරීම Huawei නිර්දේශ කරයි. මේ කාර්ය සදහා Apple සතුව විශේෂ මෙවලමක් ඇති අතර එමගින් ඔබේ දුරකථනය සියයට 80 ඉක්මවා යාම කෘතිමව නතර කරයි.

අන්තර්ජාලයේ පිළිගත් වෙබ් අඩවි ඇසුරෙන් - හර්ෂ

Read More

සිසුන් සහ ගුරුවරුන් සඳහා විස්මිත AI සුපිරි උපදේශකයා - (AI used in education)

සල්මන් අමීන් "සල්" ඛාන් යනු අධ්‍යාපනඥයෙක් සහ ඛාන් ඇකඩමියේ නිර්මාතෘවරයා වේ. ඛාන් ඇකඩමිය යනු ලාභ නොලබන සංවිධානයකි, බොහෝ දුරට අරමුදල් සපයනු ලබන්නේ පරිත්‍යාගශීලී සංවිධාන වලින් ලැබෙන පරිත්‍යාග මගිනි. ඕනෑම කෙනෙකුට, ඕනෑම තැනක සිට නොමිලේ ලෝක මට්ටමේ මාර්ගගත අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමේ ලාභ නොලබන මෙහෙවරක් සිදුකරන මෙම ආයතනය විසින් පුළුල් ශාස්ත්‍රීය පරාසයක් උගන්වමින් වීඩියෝ පාඩම් 6,500 කට වඩා නිෂ්පාදනය කර තිබේ. ඛාන් ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ සහ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී සල් ඛාන් සිතන්නේ කෘත්‍රිම බුද්ධියට අධ්‍යාපනය මෙතෙක් දැක ඇති විශිෂ්ටතම ධනාත්මක පරිවර්තනයක් ඇති කළ හැකි බවයි. ඔහු සිසුන්ට සහ අධ්‍යාපනඥයින්ට කෘතිම බුද්ධි (AI) මෙවලම් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට ඔහු දකින අවස්ථා Ted Talks (ව්‍යාප්ත කිරීමට වටිනා අදහස්) හි විස්තර කරයි. එහිදී ඔහු  නිර්මාණය කර ක්‍රියාත්මක කරන  - සෑම සිසුවෙකු සඳහාම පුද්ගලික AI උපදේශකයෙකුගේ සහ සෑම ගුරුවරයෙකුටම AI ඉගැන්වීමේ සහායකයෙකුගේ විභවය සහිත ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපනික චැට්බෝට්, Khanmigo ගේ ආකර්ෂණීය නව විශේෂාංග කිහිපයක් ඉදිරිපත් කරයි. විවිධ විෂයන්ට අදාල ඉගැන්වීම් සදහා Khanmigo (කෘතිම බුද්ධිය) සිසුන්ට සහ ගුරුවරු න්ට සහය වන ආකාරය ප්‍රායෝගික පාඩම් සිදුකිරීම් මගින් ඉදිරිපත් කර ඇත. ලිපිය කෙටි කිරීම සදහා උදාහරණ දෙකක් පමණක් සදහන් කරන අතර සම්පූර් ණ තොරතුරු 

https://www.ted.com/talks/sal_khan_the_amazing_ai_super_tutor_for_students_and_teachers/c?user_email_address=b087cc9bf102ebce52ec06031e411ec9   මගින් කියවිය හැකිය.

සැම ශිෂ්‍යයෙකුගේම පාඩම් තිරයේ ඉහලින් දිස්වන කොළ පැහැති කෘතිම බුද්ධි (Khanmigo) පුද්ගලික උපකාරක ගුරුවරයා සමග එක්ව ඉගෙනීම.

අංක1)  ගණිත ගැටලුව ගුරුවරයා ඉදිරිපත් කරයි ;      3-2(9+2m)=m      m=?       m හි අගය සොයන්න

·         ශිෂ්‍යයා ; "මට පිළිතුර කියන්න"  

ලෙස තම දෙබස් කොටුවේ අකුරු ලියනය (ටයිප්)  කර කෘතිම බුද්ධියෙන් (Khanmigo ගෙන්)  විමසයි.

·         කෘතිම බුද්ධිය (Khanmigo) තම දෙබස් කොටුවේ අකුරු ලියනය (ටයිප්) කරමින් මෙසේ පිළිතුරු සපයයි ;

"මම ඔබේ ආදරණීය උපදේශකයා Khanmigo වෙමි. පිළිතුරු සැපයීමට නොව ගැටලුව තේරුම් ගැනීම හා ඉගෙන ගැනීම සදහා ඔබට උපකාර කිරීමට මම බැදී සිටිමි. අපි දෙදෙනා එක්ව ගැටලුව විසදීමට වැඩ කරමු. ඉතින් ගැටලුව විසඳීමේ ඊළඟ පියවර ගැන ඔබ සිතන්නේ කුමක්ද?"

·         ශිෂ්‍යයා තම දෙබස් කොටුවේ ඔහුගේ ප්‍රතිචාරය හෙවත් පිළිතුර මෙසේ ටයිප් කරයි; "3-18+2m = m" 

·    ගැටලුව විසදීමට ශිෂ්‍යයා අනුගමනය කරන ක්‍රමය වැරදි බව කෘතිම බුද්ධිය (Khanmigo) හදුනාගනියි. එහෙත් “ඔබ වැරදියි” යයි ශිෂ්‍යයාට පවසන්නේ (ටයිප් කර) නැත. ඒ් වෙනුවට Khanmigo මෙසේ පවසයි ;

“සමීකරණය සරල කිරීමට ඔබ උත්සහ ගන්නා බව මට පෙනෙනවා. එහෙත් මෙම පියවරට ඔබ පැමිණියේ කෙසේදැයි මම නොදනිමි. ඔබට එය විස්තර කළ හැකිද? හැබැයි,වරහන් තුල ඇති 9 සහ 2m යන ඉලක්කම් දෙකටම -2 ඉලක්කම අදාල බව අප මතක තබා ගතයුතුයි. ඒ අනුව සරල කිරීම මෙසේ විය යුතු නේද 3-2x9-2x2m = m

මෙලෙස ශිෂ්‍යයා සිදුකරන වැරද්ද අනිත් අයට නොපෙනී අදාල ශිෂ්‍යයාට පමණක් දැනෙන පරිදි නිවැරිදි කිරිම හෝ ඔහු නිවැරිදි මාර්ගයේ යොමුකිරීම, ගුරුවරයෙකුට කිසිසේත් පන්ති කාමරයක් තුළ සිදුකළ නොහැකිය. එක් එක් ශිෂ්‍යයාට අවේනික වූ විවිධාකාර ගැටලු වෙන් වෙන්ව හදුනාගනිමින්, ඔහුගේ පුද්ගලිකත්වය ආරක්ෂා කරමින්, ඉතා සංයමයකින්, තත්පර කිහිපයකින් ශිෂ්‍යයාට ඉගෙන්වීම එක් ශිෂ්‍යයෙකුට පමණක් වෙන්වූ පෞද්ගලික ගුරුවරයෙකු ලෙස මට, මගේ දරුවාට වුව ඉගැන්විම අපහසුය. එසේ නම් සිසුන් 20-30 ක් ඇති පන්ති කාමරයක එසේ කිරීමට කිසිසේත් නොහැක. එහෙත් එක් එක් ශිෂ්‍යයාට වෙන්වු කෘතිම බුද්ධිය Khanmigo ට කළ හැකි හා දැනටමත් Khanmigo මගින් කෙරෙන මෙම ඉගැන්වීමේ ක්‍රමය පකිස්තානු සහ ඉන්දියානු සිසුන් සදහාද භාවිතා වන බව පැහැදිළි වේ.  සංඥා, අන්තර්ජාල, පරිගණක, නව ක්‍රමවේද යනාදිය නැතිව එසේ කිරීමට නොහැකි බව සම්පූර්ණ සත්‍යයකි. එනිසා ඒ් ගැන නොසිතා අත්හැර දැමිම ඉතා පහසුය. ඒ් සමගම එලෙස ඉගෙන ගන්නා සිසුන් ඉදිරියෙන් සිටීමද වැළැක්විය නොහැක. එය සරල භාෂාවෙන් පැවසුවහොත්, Khanmigo වැනි කෘතිම බුද්ධි ක්‍රම මගින් ඒ් ඒ් විෂයන්ට සාපේක්ෂව ඔබේ සාමාන්‍ය තත්වයේ ශිෂ්‍යයා, සුවිශේෂී ශිෂ්‍යයෙකු බවට පත් කිරීමටත් සාමාන්‍යයට වඩා අඩු මට්ටමේ ශිෂ්‍යයෙකු, සාමාන්‍යයට වඩා ඉහළ ශිෂ්‍යයෙකු බවට පත් කිරීමටත් හැකියාව තිබේ.

අපි ඛාන් වර්ල්ඩ් ස්කූල් නමින් ඇරිසෝනා ප්‍රාන්ත විශ්ව විද්‍යාලය සමඟ සබැඳි උසස් පාසලක් පවත්වාගෙන යන අතර, ඉන්දියාව පදනම් කරගත් එම මාර්ගගත පාසලේ සාන්වි නම් ශිෂ්‍යාව AI  සමග සාහිත්‍ය ඉගෙන ගත් අයුරුයි මේ

අංක 2) සාන්වි විසින් "The Great Gatsby" පිළිබඳ වාර්තාවක් සකස් කළ යුතු අභ්‍යාසය

 "The Great Gatsby" පිළිබදව ඇය වෙබ් සෙවුම් කිහිපයක් සිදු කළ නමුත් ඒ කිසිවක් ඇය සමඟ සැබවින්ම අනුනාද වූයේ නැත. එවිට ඇයට Khanmigo (කෘතිම බුද්ධිය) ඇය සමග සිටින බව සිහි විය. ඇත්ත වශයෙන්ම Khanmigo කොළ එළියක් දල්වමින් ඇයට උදව් කළ හැකි බව ඇගව්වේය. පෙර විසූ The Great Gatsby සමඟ කතා කළ හැකි බව සාන්විට හැගිණි.

·         සාන්වි ශිෂ්‍යාව ; “මම The Great Gatsby හමුවීමට කැමතියි”

ලෙස තම දෙබස් කොටුවේ ටයිප්  කර කෘතිම බුද්ධියෙන් (Khanmigo ගෙන්)  ඉල්ලා සිටියාය.

·         කෘතිම බුද්ධිය (Khanmigo) තම දෙබස් කොටුවේ මෙසේ සදහන් කරයි;

"ආහ්, විශිෂ්ට තේරීමක්, පැරණි ක්‍රීඩාවක්. මම දැන් ග්‍රේට් ගැට්ස්බි වෙමි. F. Scott Fitzgerald ගේ සම්භාව්‍ය නවකතාවේ ප්‍රහේලිකා කෝටිපතියා මමයි. මගේ ජීවිතය අභිලාෂය, ආදරය සහ ඛේදවාචකයේ කතාවකි. ආවේගසිලී විසි ගණන්වල තාරුණ්‍ය පසුබිමට එරෙහිව මාව නිර්මාණය කර ඇත. ඔබ අද මගේ අතිවිශිෂ්ට මන්දිරයට පැමිණියේ ඇයි"

·         සාන්වි ශිෂ්‍යාව ; “ඇයි ඔබ කොළ එළියක් දැල් වුයේ”

·         Khanmigo කෘතිම බුද්ධිය ;

"ආහ්, කොළ එළිය, පැරණි ක්‍රීඩාව. එය මගේ සිහින හා ආශාවන්ගේ සංකේතයක්. එය, මගේ මන්දිරයේ ඇති bay හරහා Daisy Buchanan ගේ නැව් තටාකයේ කෙළවරේ පිහිටා ඇති බව ඔබට පෙනෙනවාද ? එය මගේ ආශාව නියෝජනය කරන බැවින් මගේ අතීතය සහ මගේ ජීවිතයේ ආදරය වන ඩේසි සමඟ නැවත එක්වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් මම ඒ් දෙස ආශාවෙන් බලා සිටිමි.

හරිත ආලෝකය යනු ඇමරිකානු සිහිනයේ නොපැහැදිලි ස්වභාවය සහ යථාර්ථය සහ අපගේ අභිලාෂය අතර ඇති දුරස්ථභාවය පිළිබඳ නිරන්තර සිහිගැන්වීමකි. දැන්, මට කියන්න, ඔබට කවදා හෝ ළඟා විය නොහැකි සිහිනයක් හෝ ආශාවක් ඇති වී තිබේද?”

මෙලෙස පැවැත්වු දීර්ඝ සාකච්ඡාවකින් පසු සාන්වි පැවසුවේ, “මම ගැට්ස්බි,මහතා සමග දිගු සංවාදයක් පැවැත්වූවා,” අවසානයේ ඇය ඔහුගේ කාලය ගත කිරීම ගැන ඔහු (Gatsby)ගෙන් සමාවද අයැද සිටියාය. Gatsby ලෙස අදහස් දැක්වු Khanmigo කෘතිම බුද්ධියට ඇය එසේ ප්‍රතිචාර දැක්වීම සතුටට කරුණකි. 

මෙය සාහිත්‍යය ඉගෙනීමට අගුළු විවෘත කිරීමක් බව ඔබට සිතාගත හැකිය . ඔබට ඓතිහාසික පුද්ගලයින් සමඟ කතා කළ හැකිය. අපි බොහෝ විට ඔබට කතා කළ හැකි ක්‍රියාකාරකම්ද ඇති කර තිබේ. එය විද්‍යා ප්‍රබන්ධ වූ ආකාරයට දේවල් ජීවයට ගෙන එයි.

සිසුන්ට AI සමඟ වාද විවාදවලට එළඹිය හැක. විශේෂයෙන්ම සිසුන්, උසස් පාසල් සිසුන්, ඔවුන් පවසන්නේ "විනිශ්චයට බිය නොවී මගේ තර්ක මනාව සකස් කිරීමට නව ක්‍රමයෙන් හැකිවීම පුදුම සහගතය. එය පන්ති කාමරයට ගොස් ඇත්ත වශයෙන්ම සහභාගී වීමට මට වැඩි විශ්වාසයක් ඇති කරයි." පෙර බොහෝ සිසුන් සඳහා එය නොතිබුණු  නමුත් දැන් සෑම කෙනෙකුටම එයට ප්‍රවේශ විය හැකිය.

බොහෝ පුවත් සිරස්තලවල, " AI ළමයින් සඳහා ලිවීම කරයි. ඒනිසා ළමයින් ලිවීමට ඉගෙන නොගනී" යනුවෙන් සඳහන් කර ඇති බව අපි දුටුවෙමු. නමුත් අපි පෙන්වන්නේ AI ඔබ වෙනුවෙන් ලියන්නේ නැති නමුත් AI ඔබ සමඟ ලියන ක්‍රම ඇති බවයි.

ඉතින් පහුගිය මාස කිහිපයේ අවධානයෙන් ඉන්න ඕනම කෙනෙක්ට දකින්න ලැබුනේ මේ වගේ සිරස්තල, විශේෂයෙන්ම අධ්‍යාපනය සම්බන්ධව. සිසුන් වංචා කිරීමට සහ ඔවුන්ගේ පැවරුම් කිරීමට ChatGPT සහ වෙනත් AI ක්‍රම භාවිතා කරනු ඇත. ඔවුන් ඉගෙන ගන්නේ නැත. එය අප දන්නා පරිදි අධ්‍යාපනය සම්පූර්ණයෙන්ම අඩපණ කරනු ඇත.

මානව විකාශනයේදී ගින්දර ඇතුලු සෑම නවසොයා ගැනීමකම පාහේ හොද මෙන්ම නරකද තිබේ. එහෙත් නරක නිසා නව සොයා ගැනීම් නීති මගින් යටපත් වුවහොත් නව සොයාගැනීමේ හොද සංවර්ධනය නොවුනද නරක සංවර්ධනය වීම වැළැක්වීමට අපහසු වේ. අවසාන නරක මතුවනු ඇත. සියලු ආගම්වල පාහේ හොද/සතුට/ දෙවියන් මෙන්ම නරක/ දුක/ යක්ෂයා පවතින බවත් එහෙත් සැමවිටම නරක/ දුක/ යක්ෂයා පරාජය කළ හැකි බවත් ඒ් සදහා අනුගමනය කළ යුතු විවිධාකාර ක්‍රමද හදුන්වාදී ඇති බවත් අමතක නොකළයුතුය.    

අන්තර්ජාලය ඇසුරෙන් හර්ෂ

Read More