Mucus, ශ්ලේෂ්මල හෝ බූගර් (සරලව සොටුදිය හෝ ඝන සොටු හෝ
සෙම) ලෙසද හඳුන්වනු ලැබේ. ශ්ලේෂ්මල වර්ණය අනුව ශරීරය තුළ සිදුවන දේ ගැන සරල
පැහැදිළි කිරීමකි මේ.
OSF HealthCare හි උසස් පුහුණු ලියාපදිංචි හෙදියක් වන Alyssa Smolen පැවසුවේ “විවිධ ශ්ලේෂ්මල වර්ණ ඔබට යමක්
පැවසීමට උපකාරී වේ.”
ශ්ලේෂ්මල
Mucus හෙවත් ශ්ලේෂ්මලයට නම් කිහිපයක් තිබේ. Snot හෙවත් සොටු සීතල අතරතුර ඔබේ නාසයෙන්
ගලා යන ඇලෙන සුළු ද්‍රව්‍යය. එසේත් නැතිනම් phlegm හෙවත් සෙම, ඔබේ පෙනහළු අවහිර කර කැස්ස ඇති කළ හැකි ඇලෙන සුළු.ද්‍රව්‍ය ලෙස සදහන්
වේ.
ශ්ලේෂ්මල යනු ශරීරයේ ස්වාභාවික ආරක්ෂණ
පද්ධතියකි. එය ආහාර ආමාශයට ලිස්සා යාම පහසු කරයි. එනම් esophagus හෙවත් උගුරේ සිට ආමාශය දක්වා ආහාර ගමන්
කරන මාංශ පේශි නළය ලිහිසි කිරීම වැනි දේ ශ්ලේෂ්මල වලින් සිදුවේ. ආමාශයේ ස්වාභාවිකව
ඇති වන අම්ලයෙන් ආරක්ෂා වීමටද ශ්ලේෂ්මල උපකාරි වේ. Esophageal ආබාධවල රෝග ලක්ෂණ නම් උදර වේදනාව, පපුවේ වේදනාව හෝ පිටුපස වේදනාව, නිදන්ගත කැස්ස හෝ උගුරේ අමාරුව, ගිලීමේ අපහසුව හෝ ආහාර උගුරේ සිරවී ඇති
බවක් දැනීම, අජීර්ණ (පපුවේ දැවෙන හැඟීම), ගොරෝසු බව හෝ හුස්ම හිරවීම, අජීර්ණය (බඩේ දැවෙන හැඟීම) යනාදිය වේ.
Sinus/සයිනස් යනු කම්මුල් සහ නළල පිටුපස වාතයෙන්
පිරුණු කුඩා කුහර වේ. හිස සහ බෙල්ල ප්‍රදේශ ස්වභාවිකව ඉතා තෙතමනය සහිත පරිසරයකි.
ශරීරය පණිවිඩයක් යැවීමට උත්සාහ කරන විට මෙම ප්‍රදේශවල සාමාන්‍යයෙන් ශ්ලේෂ්මල රැස්
වේ. සාමාන්‍යයෙන් මෙසේ රැස්වෙන ශ්ලේෂ්මල, සයිනස් (කුඩා කුහර) හි ඇති කුඩා නාලිකා හරහා නාසයට ගලා යයි.
සයිනසයිටිස් වලදී, සයිනස් ලයිනිං (කුඩා කුහර ඉදිමීම) නිසා
මෙම නාලිකා අවහිර වේ..
ශ්ලේෂ්මල පෙනහළු,
කෝඨරක,
මුඛය,
ඇස්
ඇතුළුව ශරීරයේ තෙත් මතුපිට ස්ථානවල ඇති වේ. ආමාශයේ සහ බඩවැල් වලද ඇති වේ. Snot
යනු
ආසාදනයකදී නාසය සහ කෝඨරක තුළ නිපදවන ද්‍රව්‍යයකි. පෙනහළු සෙම යනු තුවාල හෝ ආසාදන
වලට ශරීරයේ ප්‍රතිචාර දක්වන සාමාන්‍ය කොටසේ සෛල සමඟ මිශ්‍ර වූ හොඳ ශ්ලේෂ්මල වේ.
එය ශ්ලේෂ්මල වලට වර්ණය ලබා දෙයි.
ශ්ලේෂ්මල, තෙත් ව තිබිය යුතු මතුපිට ස්ථාන වියළීම
වළක්වයි. සාමාන්‍ය ශ්ලේෂ්මල මගින් දූෂක ද්‍රව්‍ය සහ රෝග ඇති කරන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්
නාසයේ සහ පෙණහලුවල සිරකර ශරීරය ආරක්ෂා කරයි. අතිරේක ආරක්ෂාවක් ලෙස ආසාදනයකදී හෝ
අසාත්මිකතාවකදී අපගේ ශරීරය ස්වයංක්‍රීයව වැඩිපුර ශ්ලේෂ්මල නිපදවයි.
අප හුස්ම ගන්නා සෑම අවස්ථාවකම
බැක්ටීරියා, වෛරස්, අපිරිසිදු හා දූවිලි ආශ්වාස කිරීමට අවස්ථාවක්
තිබේ. මෙම අනවශ්‍ය ආක්‍රමණිකයන් ශ්ලේෂ්මලයට ඉතා මැනවින් ඇලී සිටින අතර ආක්‍රමණිකයන්
සිලියා නම් පෙණහලුවල ඇති කුඩා හිසකෙස් වැනි ව්‍යුහයන් මගින් අපගේ ශ්වසන මාර්ගයෙන්
පිටතට ගෙන යනු ඇත. සාමාන්‍යයෙන් නාසයේ ශ්ලේෂ්මල සහ සිරවී ඇති ආක්‍රමණිකයන්, කැස්සෙන් පිටතට හා හෝ ඒවා ආරක්ෂිතව ගිල
දමා අමාශය තුළදී විනාශ කර වැසිකිළියට පිට කරයි.
ශ්ලේෂ්මල නිරතුරුව නිපදවෙන නමුත් ඒවා
වැඩිපුර නිපදවන තුරු අපි නොදකිමු. ආසාදනයකට එරෙහිව සටන් කරන විට, ශ්ලේෂ්මල තුවාල හෝ ආසාදන වලට ශරීරයේ ප්‍රතිචාර
දක්වන සාමාන්‍ය කොටසේ සෛල සමඟ මිශ්‍ර වී
වැඩි ශ්ලේෂ්මල නිෂ්පාදනය උත්තේජනය කරයි. අසාත්මිකතා වලදී, ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය පරාග හෝ
දූවිලි වැනි ද්‍රව්‍යවලට අධික ලෙස ප්‍රතික්‍රියා කරන අතර ග්‍රන්ථි වැඩි ශ්ලේෂ්මල
සෑදීමට හේතු විය හැකි ද්‍රව්‍ය නිකුත් කරයි. මෙය ශරීරය ආරක්ෂා කර ගැනීමේ ක්‍රමයයි, නමුත් එය ක්‍රියාවලියේදී උගුරේ පිටුපස
ඇති පශ්චාත් නාසික බිංදු වලින් දියර හෝ අවහිර වූ නාසයක්, කැස්සක් හෝ උගුරේ අමාරුවක් වැනි නොයෙක්
පීඩාකාරී අවස්ථා ඇති කරයි. එය ශරීරය තුළ ඇති වී ඇති සටන බාහිරට පෙන්නුම් කිරීමක්ද? විවිධ ව්‍යාධි
(pathogens) වලින්
ආරක්ෂා වීමට ශරීරයේ ඇති ප්‍රධාන ස්වභාවික ආරක්ෂක බාධක (ආවරණ) තුනෙන් පළමු භෞතික/රසායණික ආරක්ෂක බාධකය සම හා ශ්ලේෂ්මල
පටල ඇතුලු ඒ් ඇසුරෙන් ශ්‍රාවය වන සෙම, දහඩිය, සැල්වියා, කඳුඵ, කලාඳුරු යනාදිය වේ.
පැහැදිලි වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල
සාමාන්‍යයෙන් ශ්ලේෂ්මල පැහැදිලිය. පැහැදිලි
වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල සාමාන්‍යයෙන් අසාත්මිකතා හෝ දුහුවිලි ආශ්වාස කිරීම වැනි දේ නාසයෙන්
දියර ගැලීම ආරම්භ කිරීමට පොළඹවන යම් ආකාරයක පාරිසරික සාධක සංඥා කරයි. පැහැදිලි ශ්ලේෂ්මල ගැන කරදර විය යුතු නැත. එය අපහසුතාවයක්
නම්, දියරයෙන් මිදීමට බෙහෙත් වට්ටෝරුවක් අවශ්‍ය
නොවන ඹෟෂධ උපකාරී කර ගත හැකිය.
කහ වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල
ශරීරයෙන් පිටවෙන කහ පැහැති ශ්ලේෂ්මල
දකින විට, එයින් අදහස් වන්නේ ශරීරය ආසාදනයකට
එරෙහිව සටන් කරන බවයි. කහ පැහැය පැමිණෙන්නේ ආසාදනයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා එම ප්‍රදේශයට
වේගයෙන් පැමිණි සුදු රුධිරාණු වලිනි.
කොළ වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල
හරිත ශ්ලේෂ්මල යනු ආසාදනය තරමක්
ශක්තිමත් බවයි. හරිත වර්ණයෙන් අදහස් වන්නේ ආසාදනයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා සුදු
රුධිරාණු බොහොමයක් ක්‍රියාත්මක වී ඇති බවයි. එය ආසාදනය අවසානයේදී පහව යනු ඇත, නමුත් දින ගණනකට පසුවත් ශ්ලේෂ්මල තවමත්
කොළ පැහැයෙන් දිස්වන්නේ නම්, වෛද්‍යවරයෙකුගේ
උපදෙස් ලබා ගත යුතුය.
රතු හෝ රෝස වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල
රතු හෝ රෝස ශ්ලේෂ්මල යනු රුධිරයයි, නමුත් කලබල නොවන්න.
ශ්ලේෂ්මලයේ රුධිරය බොහෝ විට ඇති වන්නේ නාසික
පටකවල කෝපයක් හේතුවෙනි. ශරීරයේ කොටසක කෝපයක් ඇති වීම එහි වේදනාවක් සහ අපහසුතාවයක්
දැනීම ලෙස සැළකිය හැකිය. මෙය බොහෝ විට සිදුවන්නේ වෛරස් ආසාදන හෝ අසාත්මිකතාවන් සමඟ
නිතර නාසය පිඹීම හෝ නාසික ඉසින භාවිතා කිරීම නිසා පටක වියළීමට හේතු වීම නිසා යැයි ඇලිසා
පැවසීය.
එය ශ්ලේෂ්මල සමඟ මිශ්‍ර වූ සාපේක්ෂව
කුඩා රුධිර ප්‍රමාණයක් වන තාක් කල්, එය කලබල විය යුතු දෙයක් නොවේ. රුධිර වහනය අඛණ්ඩව පවතින අතර පීඩනය සමඟ
නතර නොවන්නේ නම්, වෛද්‍යවරයෙකුගේ
උපදෙස් ලබාගැනිම අත්‍යාවශ්‍ය වේ.
දුඹුරු වර්ණය සහිත ශ්ලේෂ්මල
ඒ හා සමානව, දුඹුරු ශ්ලේෂ්මල යනු යම් අවස්ථාවක දී
ඔබේ නාසික ඡේදයේ තුවාලයක් සුව වී ඇති බවට සලකුණක් විය හැකිය. වියළි රුධිරය සාමාන්‍යයෙන්
දුඹුරු පැහැයක් ගනී, එබැවින් ඔබේ ශ්ලේෂ්මල බොහෝ විට පැරණි
රුධිරය සමඟ මිශ්‍ර වී තිබීම විය හැකිය. කල්පවතින්නේ නම් වෛද්‍යවරයෙකුගේ උපදෙස් ලබා
ගත යුතුය.
කලු
වර්ණය
සහිත ශ්ලේෂ්මල
කළු ශ්ලේෂ්මල මගින්
බොහෝ
දේවල් අදහස් විය හැක. දුම් පානය කරන පුද්ගලයින් දුම් පානය කරන විට ආශ්වාස කරන
රසායනික ද්‍රව්‍ය නිසා සමහර විට කළු තුණ්ඩයක් දක්නට ලැබේ.
ඔබ දූවිලි හෝ අපිරිසිදු පරිසරයක වැඩ කර
ඇත්නම් කළු ශ්ලේෂ්මල දිස්විය
හැකිය. එම අවස්ථාවේ දී, ඔබේ ශරීරයට, නාසයට හෝ මුඛයට ඇතුළු වූ
ඕනෑම ආක්‍රමණිකයෙක් ඉවත් කිරීම සඳහා එහි කාර්යය ඉටු කරයි. ශ්ලේෂ්මලයෙන් දූවිලි, දුහුවිලි හෝ අපිරිසිදුකම ස්වභාවිකව
ඉවත් කරනු ඇත. කෙසේ වෙතත්,
කළු
ශ්ලේෂ්මල බරපතල දිලීර ආසාදනයක් වීමට බෙහෝ සේ ඉඩ ඇත. එහෙයින් එය ඉවත්ව නොයන්නේ නම්, වෛද්‍යවරයෙකුගේ උපදෙස් ලබාගැනිම අත්‍යාවශ්‍ය
වේ.
එමනිසා, නාසයෙන් දියර ගැලීමට පටන් ගත් විට, විවිධ වර්ණයන් දැකීමට හැකිවනු ඇත. මෙහි
සදහන් වන්නේ දැණුවත්වීමට අවශ්‍ය මුලික අදහස් පමණි. එමගින් සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පවතින
සෙම වියලීම, සෙම කෝපවීම යනාදිය ගැනද අවබෝධයක් ලබාගත හැකිවනු ඇත. කෙසේවෙතත් නිදන්ගත
රෝග ඇතුලු විවිධාකාර සෞඛ්‍ය තත්වයන් නිසා සැමවිටම වෛද්‍යවරයෙකුගේ
උපදෙස් ලබාගැනිම අත්‍යාවශ්‍ය වේ.
අන්තර්ජාලය ඇසුරෙන් හර්ෂ -
https://www.osfhealthcare.org/blog/what-the-color-of-your-snot-means/
https://www.chrichmond.org/blog/mucus-matters-are-snot-and-phlegm-our-friends
