ජීව වායු තාක්ෂණයේ විද්‍යාව

සත්ව හා කාබණික කසළ හා ජලයේ පැසවීමේ ප්‍රතික්‍රියාව මගින් ජීව වායුව හා පොහොර නිපදවීමේ ක්‍රියාවලිය ජීවවායු තාක්ෂණයයි.

ගොම , කාබණික අපද්‍රව්‍ය                  ජීව වායුව + පොහොර

මෙලෙස නිපදෙන පොහොර වල NPK බහුලව අඩංඟු වේ.

 ජීවවායු ඒකකයක් නිපදවීමේදී සලකා බැලිය යුතු කරුණු පහත පරිදී වේ. පළමුව ජීව වායුව පාරිභෝජනය කරනුයේ කුමන ස්ථානයක් / ස්ථාන සඳහා ද යන්න සලකා බැලිය යුතු වේ. දෙවනුව ජීව වායුව නිෂ්පාදනය කිරීමට යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය ලබා ගැනීමේ පහසුව හා ජීව වායු ඒකකය මගින් නිපදවෙන ද්‍රව්‍ය වල ගබඩා පහසුකම් හා භාවිතා කිරීමේ හැකියාව පිළිබඳව සොයා බැලිය යුතුය. තෙවනුව භූගත ජල මට්ටම හා පසෙහි ස්වාභාවය සැලකිය යුතුය.

ජීවවායු නිෂ්පාදන ඒකකයක සැලසුමක් සකස් කිරීමේදී සලකා බැලිය යුතු කරුණු පහත පරිදී වේ. එනම්  සරළව නිර්මාණය කල හැකිවිය යුතු බව හා සරළව ක්‍රියාත්මක කල හැකි ආකාරයේ  ඇටවුමක් විය යුතුය. අඩු වියදමකින් සැකසිය හැකි විය යුතු අතර කල් පවතින්නක් විය යුතුය. කාර්යක්ෂමව ජීව වායුව නිෂ්පාදනය කල හැකි ඇටවුමක් විය යුතු අතර දේශීය අමුද්‍රව්‍ය හා අළුත්වැඩියාවට හා නඩත්තු වියදම් අධික නොවිය යුතුය.

ජීව වායු නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය ප්‍රධාන ක්‍රියාවලි 4 කට විස්තර කල හැක. එනම් ජලවිච්ජේදනය,   අම්ලජනනය , ඇසිටෝන් ජනනය , මීතේන් ජනනය වශයෙනි. මෙම එක් එක් අවස්ථාවේදී කාබණික උපස්ථර (C₆H₁₂O₆)  කාබන්ඩයොක්සයිඩ්(3CO₂) හා මෙතේන්(3CH₄) වායුව බවට පත්වේ.

පලමු අදියරේදී ජීව වායු ජනනය සඳහා යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය හෙවත් දිගු දාම බහුඅවයවික සහිත උපස්ථරයේ (long chain polymers)ඇති ලිපිඩ(fats), ප්‍රෝටීන(proteins), හා කාබොහයිඩ්රේට්(carbohydrate)  ජලවිච්චේදන ක්‍රියාවලියේදී කෙටි දාම බහුඅවයවික(short chain polymers) හෙවත් ද්වී අවයවික(dimres) බවට පත්වේ. එහිදී ලිපිඩ -> ලිපිඩ අම්ල බවටත්, ප්‍රෝටීන -> ඇමයිනෝ අම්ල බවටත්, පිෂ්ඨය -> සීනි බවටත් පත්වේ.

දෙවන අදියරේදී කෙටි දාම බහුඅවයවික(short chain polymers) හෙවත් ද්වී අවයවික(dimres) අම්ලජනන ක්‍රියාවලියේදී කෙටි දාම කාබනික අම්ල(short chain organic acid)  හෝ ඇල්කොහොල් (alcohol)බවට පත්වේ. උදාහරණ ලෙස ප්‍රොපියොනික් අම්ලය ගත හැක. (propionic acid)

තෙවන අදියරේදී කෙටි දාම කාබනික අම්ල(short chain organic acid)  හෝ ඇල්කොහොල් (alcohol) ඇසිටෝන් ජනන ක්‍රියාවලියේදී ඇසිටික් අම්ලය(Acetic Acid)(CH₃COOH), කාබන්ඩයොක්සයිඩ්(Co₂), හයිඩ්‍රජන් (H₂)ආදී සංඝටක වලට වෙන් වේ.

සිවිවන අදියරේදී ඇසිටික් අම්ලය(Acetic Acid)(CH₃COOH), කාබන්ඩයොක්සයිඩ්(Co₂), හයිඩ්‍රජන් (H₂)ආදී සංඝටක මීතේන් ජනන ක්‍රියාවලියේදී ‍මෙතේන්(CH₄) , හයිඩ්‍රජන් සල්ෆයිඩ්(H₂S), කාබන්ඩයොක්සයිඩ් (Co₂),  ආදී සංඝටක වලට වෙන් වේ.

ජීව වායු ජනනය සඳහා ප්‍රශස්ථ තත්වයන් වනුයේ ඔක්සිජන් වායුව නොමැති නිර්වායු පරිසරයකි. තවද නිර්වායු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ට විශ ද්‍රව්‍ය වලින් තොරවිය යුතුය. උෂ්ණත්වය මෙසොෆිලික බැක්ටීරියා සඳහා සෙල්සියස් අංශක 35 විය යුතු අතර තර්මොෆිලික් බැක්ටීරීයා සඳහා සෙල්සියස් අංශක 55 විය යුතුය. pH අගය 7.5% විය යුතුය. කාබන් හා නයිට්‍රජන් අනුපාතය 25:1 විය යුතුය.

තුෂංග හේරත්

විද්‍යා හා තාක්ෂණ නිළධාරී

හාලිඇල

Posted in: පරිසරයசூழல்