සිකා
වෛරසය ප‍්‍රථමයෙන්ම වෙන්කොට හඳුනාගනු ලැබුවේ 1947 දීය.
මුල් වරට එය විද්‍යාත්මක පති‍්‍රකාවක විස්තර කරනු ලැබුවේ 1952
දීය. අපි‍්‍රකාවේ සහ අග්නිදිග ආසියාවේ මෙය ඇතිවන බව කලක සිටම දැන සිටියේ නමුදු
මෑතක දශකයක පමණ කාලය දක්වා විද්‍යාත්මක ලේඛනවල විස්තර කරනු ලැබ තිබුණේ අවස්ථා 15
වැනි සුළු සංඛ්‍යාවකදී පමණි. 2007 දී
බටහිර ශාන්තිකර දූපතක් වන යැප් දූපතේ සිකා වෛරසය දරුණු ලෙස පැතිර ගියේ ය. ඉන්
අනතුරුව සිකාව අනෙකුත් ශාන්තිකර දූපත් හරහා ප‍්‍රධාන පෙළේ චාරිකාවක යෙදී අවසානයේ
ගොඩ බැස්සේ බ‍්‍රසීලයටයි. එතැනින් සිකාව දකුණු ඇමරිකාවේ අනෙකුත් කොටස්වලට, මධ්‍යම
ඇමරිකාවට, මැක්සිකෝවට
සහ කැරීබියන් දූපත් වෙත ද සීඝ‍්‍රයෙන් පැතිරෙන්නට විය.
සිකා වෛරසයේ ව්‍යාප්තිය
අපි‍්‍රකාවේ
හා ආසියාවේ ද මේ අන්දමේ දරුණු මට්ටමේ හදිසි ව්‍යසන සමහරවිට ඇතිවන්නට ඇත. එහෙත්, එසේ
වී තිබුණෙත් ඊට අවධානයක් යොමු වුණේ නැත්තේ විද්‍යාඥයන් ඒ ගැන එතරම් උනන්දුවක්
නොදැක්වීම හේතු වෙන් විය හැකිය. එහෙත් වර්තමාන දැවැන්ත වසංගතය සිදුවෙතැයි
අපේක්ෂාවෙන් සිටි සිද්ධියක් බදුය. කහ උණ වශයෙන් හැඳින්වෙන රෝගය බෝ කරන මදුරුවන්
ලෙස ද හැූඳින්වෙන Aedes
agypti මදුරුවන් අති විශාල සංඛ්‍යාවක්
ලතින් ඇමරිකාවේ වෙසෙති. Aedes
agypti සිකාව පතුරන ප‍්‍රධාන පෙළේ
රෝග වාහකයෙකි. (ලොව පුරා වර්ධනය වෙමින් සිටින ආසියානු කොටි මදුරුවා (Asian tiger mosquito) වන
A. albopictus ද
රෝග වාහකයෙකු වෙතැයි විශ්වාස කෙරේ. ඊට අමතරව ඇමරිකාවේ කිසිවෙකුව තුළවත් මෙම වෛරසයට
එරෙහිව ප‍්‍රතිශක්තියක් ගොඩ නැඟී නැත. සංචාර කි‍්‍රයා හේතුවෙන් තත්ත්වය තවත් දරුණු
වේ. සාමාන්‍යයෙන් ් මදුරුවන් සිය ජීවිත කාලය තුළ මීටර් ගණනකට වඩා පියාසර නොකරයි.
එහෙත් ආසාදිත පුද්ගලයන් කාර් බස් කෝච්චි හා අහස්යානාවලින් ගමන් කරද්දී සිකා ද
නගරයෙන් නගරයට රටින් රටට යයි. සිකාව යම්කිසි ප‍්‍රදේශයකට පැමිණි විට මෙම සාධකවල
එකතුවේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස සිකා ඉක්මනින් හා වඩාත් ඈතට ව්‍යාප්ත වේ.
සිකා වෛරසය හේතුකොට ගෙන ඇතිවන උප්පත්ති දෝෂ
සිකාවෙන්
බොහෝම විපතට පත් බ‍්‍රසීලයේ ප‍්‍රදේශවල මයික්‍රොසෙපලි (microcephaly)හෙවත්
ලඝු ශීර්ෂතාව නම් රෝග තත්ත්වය ඇතිව උපන් බිළිදුන්ගේ සංඛ්‍යාවේ තියුණු වැඩිවීමක්
අත්දැකිය හැකි බවට පරිවේෂණීය සාක්ෂ්‍යය දැඩිව ඇත. මෙම රෝග තත්වය නිසා දරුවා සාමාන්‍ය
ප‍්‍රමාණයට වඩා කුඩා හිසක් සහිතව උපදින හෙයින් මොළය නිසියාකාරව වර්ධනයවීම සිදු
නොවේ. එහෙත් සිකා වෛරසයෙන් ආසාදිත ගර්භනීන් පිළිබඳව සිදුකරන මුල් රෝග පාලන අධ්‍යයනවල
(case-control studies) ප‍්‍රතිඵල
ලබාගැනීමට අඩුම තරමින් තව මාස කිහිපයක් ගතවෙයි. බ‍්‍රසීලයේ වෛද්‍යවරුන්ට මයික්‍රොසෙෆලි
රෝගයේ වැඩිවීමක් ඇති බව පෙනී ගියේ සිකා ආසාදනය ක්ෂණිකව ඉහළ යාමෙන් පසුව ජූනි හා
ජූලි මාසවල සිදු කළ ගර්භනීන්ගේ අතිධ්වනි තරංග(ultra-sound)
පරීක්ෂණවලදීය. භ‍්‍රෑණ වෛද්‍ය විශේෂඥයෙකු
වන මැනුවෙල් සැමෝ පෙන්වා දෙන අන්දමට දැන් ඔහුට දකින්නට ලැබෙන මොළ හානිය සයිටොමෙගලෝ
(cytomegalo) වයිරසය
හෝ රුබෙලා වැනි අනෙකුත් ආසාදනවලින් සිදුවන මයික්‍රොෆොලිවලට වඩා වෙනස්ය.
සිකා වෛරසයට එරෙහි එන්නත් තිබේද?
දැනටමත්
කණ්ඩායම් ගණනාවක් සිකා වෛරසය අපේක්ෂක එන්නතක් සෑදීම ආරම්භ කර ඇත. මේ කි‍්‍රයාදාමයට
කෙසේ වෙතත් මාස ගණනාවක් ගතවෙයි. එන්නත් නිපදවීමේ ප‍්‍රයත්න කිහිපයකටම පදනම දැනට
පවතින එන්නතක්මයි. සුදුසු වෛරස අපේකෂක එන්නතක් හමුවූ විට එය මුලින් සතුන් යොදා
පරීක්ෂාවට ලක් කළ යුතු වේ. එන්නත මිනිසුන්ට ලබාදිය හැක්කේ ඉන් අනතුරුවයි.
මිනිසුන්ට ලබා දෙන එන්නත් කුඩා පිරිසක් යොදාගෙන සිදු කරන පරීක්ෂණවලින් මුල පිරේ.
ඉන් පසුව වඩාත් පුළුල් අධ්‍යයන සිදු කොට නිෂ්පාදනය සාර්ථක දැයි නිගමනය කළ යුතුය.
මේ කි‍්‍රයාදාමයට සාමාන්‍යයෙන් මාස 10 ක් 15 ක් ගත වේ. දැනට තිබෙන හදිසිය නිසා මෙම
කාලය මදක් කෙටි කළ හැකි වුවත්, සිකා
වෛරසයක් වානිජ මට්ටමින් එළ දැකීමට වසර 5 සිට 7 දක්වා කාලයක් ගත වනු ඇතැයි ඇ.එ.ජ.
අසාත්මිකතා සහ බෝවෙන රෝග ජාතික ආයතනයෙහි(U.S.
National Institute of Allergy and Infectious Diseases) අධ්‍යක්ෂ
ඇන්තනි ෆොසි කියයි.
සිකා පැතිරයාම වැළැක්වීමට අපට කළ හැක්කේ කුමක්ද?
මදුරුවන්
මිනිසුන්ට විදීම නතර කිරීමයි. කුඩා ජල සංචිත ඉවත් කිරීමෙන් මදුරු ගහණයන් අඩු
කිරීමට රටවල්වලට හා ප‍්‍රජාවන්ට කි‍්‍රයා කළ හැකිය. හිස් බෝතල්, මල්
පෝච්චි, ඉවත
දමන ලද ටයර වැනි මේ කුඩා ජල සංචිත මෙම ් මදුරුවන් බෝවෙන ස්ථානයි. මදුරුවන්ගේ ප‍්‍රහාරයට
ගොදුරුවීම වැළැක්වීම පිණිස සියල්ලන්, විශේෂයෙන්ම
ගැබ් ගැනීමට ඉඩ ඇති කාන්තාවන් කි‍්‍රයා කිරීම යෙහෙකි. ජනේලවලට තිර සවිකිරීම, සම
වැසෙන සේ ඇදුම් ඇඳීම, කෘමි විකර්ෂක භාවිත කිරිම ඉන්
කිහිපයකි. කෙසේ වෙතත් ඉතිහාසයේ පෙන්වා දෙන්නේ වසංගතය මත මදුරුවන් පාලනය කිරීමේ ප‍්‍රයත්න
ඇතිකරන බලපෑම වැඩිම වුණොත් සාමාන්‍ය මට්ටමේ බවයි. එමෙන්ම දිගට පවත්වාගෙන යාම ද
අසීරු බවයි.
0 comments:
Post a Comment